بیماری قلبی-عروقی ( Cardiovascular disease) یا بیماری قلبی (heart disease) دسته‌ای از بیماری‌ها است که در قلب یا رگ‌ها (سرخرگ‌ها، مویرگ‌ها وسیاهرگ‌ها) رخ می‌دهد.
بیماری قلبی-عروقی به هر گونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تأثیر قرار دهد اشاره دارد که شامل بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عروقی مغز و کلیه و بیماری‌های شریانی می‌شود.
انواع بیماری های قلبی
-بیماری شریان‌های کرونری (همچنین بیماری‌های ایسکمیک قلب و بیماری شریان‌های کرونری)
-کاردیومیوپاتی – بیماری ماهیچه قلب
-بیماری قلبی فزون‌تنش – بیماری قلب پس از فشار خون بالا
-نارسایی قلب
-آریتمی قلب – نامنظم بودن ضربان قلب
-بیماری‌های التهابی قلب (اندوکاردیت – التهاب لایهٔ درونی قلب، درون‌شامه قلب، کاردیومگالی ملتهب، التهاب ماهیچه قلب)
-نارسایی دریچه قلب
-تب روماتیسمی
در این مقاله به یکی از انواع بیماری های قلبی می پردازیم.
آریتمی قلب
کژآهنگی یا آریتمی قلبی (Cardiac arrhythmia) به معنی غیرطبیعی بودن ریتم قلب است. ریتم طبیعی قلب از گره سینوسی آغاز شده و پس از انتقال به گره دهلیزی-بطنی در بطنها منتشر می‌شود. در نتیجه این نحو هدایت تحریک الکتریکی، ابتدا دهلیز و با فاصله کمی بطنها منقبض می‌شوند. ریتم طبیعی قلب بین شصت تا صد ضربان در دقیقه‌است.
انواع آریتمی
چهار نوع اصلی آریتمی وجود دارد: ضربان اضافی، تاکیکاردی فوق بطنی، آریتمی بطنی، و برادی کاردی.
به کندی ریتم قلب برادی کاردی و به تندی ریتم قلب تاکی کاردی می‌گویند. برادیکاردی گاه فیزیولوژیک است مانند افراد ورزشکار و گاه پاتولوژیک است مانند برادیکاردی ناشی از سکته قلبی.نوع پنجم ازبرادیکاردی راکه نوع پریودیک است،به طوریکه ضربان 30_120ثانیه وجودندارد و دلیل آن ناتوانی عضلات قلب برای تپش منیزیوم کافی دراختیارندارد،بامصرف ویتامین B6روزانه 1قرص در 10روزاول هرماه می‌تواند
کمبوداین ویتامین را جبران نموده در نتیجه منیزیوم بقدر کافی ازدستگاه گوارش جذب شود،وموجب توانمندی عضلهٔ قلب وسایر عضلات بدن گردد.
تاکیکاردی نیز همینگونه است. همچنین ممکن است موج تحریک الکتریکی قلب در نقطه‌ای از مسیر کند یا متوقف شود که به آن بلوک قلبی می‌گویند. گاه ممکن است نقطهٔ دیگری از قلب جای گره سینوسی را به عنوان کانون شروع‌کننده موج تحریک الکتریکی قلب بگیرد که آن را ضربان اکتوپیک می‌نامند.
فیبریلاسیون دهلیزی و فیبریلاسیون بطنی انوع دیگری از آریتمی قلبی هستند که تحریک الکتریکی مسیر مشخصی را در قلب طی نمی‌کند و سلولهای دهلیز یا بطن به صورت نامنظم تحریک می‌شوند. در نوع دیگری از آریتمی قلبی، ضربان دهلیز و بطن از هم منفک شده‌اند و هر کدام با ریتم‌های مجزا و از مراکز مجزا تحریک می‌شوند (انفکاک دهلیزی بطنی).
تشخیص
گاهی آریتمی بر اثر مصرف مشروبات الکلی، استفاده زیاد از سیگار یا ورزش‌های سنگین رخ می‌دهد. پزشک در این مورد با سوالاتی به تشخیص خود می‌پردازدهمچنین ممکن است پزشک ازآزمایش‌ها و تست‌هایی کمک بگیرد مثل نوار قلب. تست‌های فیزیکی هم در حین نوار قلب احتمالاً به پزشک در تشخیص آریتمی کمک می‌کند.
از دیگر تست‌ها می‌توان از الکتروفیزیولوژیک و هولتر یاد کرد ریتم طبیعی قلب ریتم سینوسی یا ریتم طبیعی قلب در پزشکی به ریتم نرمال تپیدن قلب گفته می‌شود که بر روی الکتروکاردیوگرام به صورت مجموعی منظم از موج و اینتروال است. در حالت طبیعی ریتم قلب از گره سینوسی یا گرهپیشاهنگ (S.A.N)در دهلیز آغاز شده و پس از انتقال به گره دهلیزی-بطنی (A.V.N) در بطنها منتشر می‌شود.
به‌غیر از گره سینوسی (با ریتم متوسط۷۰ پالس دقیقه) در قلب، سلولهای گره دهلیزی-بطنی ( میانگین۵۰ پالس دقیقه) و همچنین سلولهای پورکینژ (حدود۳۰ پالس دقیقه) دارای توانایی ایجاد پالس و ضربان هستند و چون در حالت طبیعی ایجاد و تولید ضربان به عهده گره سینوسی می‌باشد به همین نام نیز (ریتم سینوسی) شناخته می‌شود چراکه در صورت از کار افتادن این ضربان‌ساز طبیعی و با توجه به پایین بودن فرکانس در دیگر ضربان‌سازهای قلب ریتم پورکینژ نشانه‌ای از کاردیوپاتی محسوب خواهد شد.
در نتیجه این نحوه هدایت تحریک الکتریکی، ابتدا دهلیز و با فاصله کمی بطنها منقبض می‌شوند و همچنین ابتدا عضلات دهلیزها شل شده و سپس بطنها شل می‌شوند. آریتمی قلبی به معنی غیرطبیعی بودن ریتم قلب است.
به‌طور طبیعی ضربان قلب انسان در حالت نرمال بین ۶۰ تا ۱۰۰ پالس است. مگر اینکه تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی باشد. ضربان قلب زیر ۶۰ پالس بطور کلی خطرناک است. البته این ضربان قلب در افراد مسن و ورزشکاران حرفه‌ای شاید طبیعی باشد ولی در افراد عادی بخصوص جوانان خطرناک است و نیاز به بررسی دارد.
فرکانس
تعداد تپش (فرکانس کاردیاک) طبیعی به صورت زیر تعریف می‌شود که بیشتر از این تعداد، تاکی کاردی و کم‌تر از آن، برادیکاردی نام دارد، هم چنین باید توجه داشت که در مواقع فعالیت با تحریک سیستم سمپاتیک وآزاد شدن نوراپی نفرِین ضربان قلب تندتر می‌شود:
در نوزاد(۱ تا ۳۰ روزه): ۱۴۰ تا ۱۶۰ تپش در دقیقه
شیرخواران(۱ تا ۳ ساله): ۱۲۰ تا ۱۴۰ تپش در دقیقه
کودک(۳ تا ۱۲ ساله): ۱۰۰ تا ۱۲۰ تپش در دقیقه
بزرگسالان: ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه
بررسی ضربان قلب
نوار قلب (الکتروکاردیوگرام) یا ECG که نحوه حرکت موج تحریک الکتریکی در قلب را نشان می‌دهد در حالت طبیعی ابتدا موج تحریک الکتریکی دهلیز (P) را داریم. سپس موج تحریک الکتریکی بطن با کمپلکس QRS دیده می‌شود. بازگشت سلولهای بطنی از حالت تحریک شده به حالت عادی با موج T در نوار قلب دیده می‌شود. بازگشت سلولهای دهلیزی از حالت تحریک شده به حالت عادی چون همزمان با تحریک
سلولهای بطنی است در نوار قلب موج جداگانه‌ای را ایجاد نمی‌کند.
البته باید بدانیم که همه این موج‌ها در همه لیدهای دوازده‌گانه نوار قلب حضور ندارند یا یک شکل ثابت ندارند.ضربان قلب را می‌توان با نبض شریانی لمس کرد، با گوشی سمع کرد و با اکوکاردیوگرافی یا اسکن رادیوایزوتوپ مشاهده کرد.
نظرات کاربران