برای بررسی نمودن داخل بدن انسان در متداول ترین روش، از دستگاه ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده می شد. اما این روش درون نگری دارای محدودیت هایی می باشد از جمله؛ اگر نیاز به نمونه برداری و آزمایش باشد روش فوق جوابگو نخواهد بود لذا پزشک نیاز به ابزاری دارد که بتواند این نقیصه را جبران کند، به همین دلیل دستگاه آندوسکوپ در شکل های مختلف این نیاز را برطرف نمود.
به طور کلی اندوسکوپ دستگاهی است با لوله ی باریک انعطاف پذیر که بر سر آن دوربینی جهت مشاهده پزشک قرار گرفته است. که از طریق دهان، مقعد یا برش وارد بدن می شود و به بررسی می پردازد. آندوسکوپ های جدید بسیار پیشرفته بوده و می توان توسط دوربین های ویدیویی در صفحه مانیتورینگ به طور مستقیم موارد مختلف را مشاهده نمود.
این دستگاه دارای امکاناتی جهت ساکشن نمودن یا فرستادن هوا به داخل معده و باد کردن آن و یا ابزاری جهت نمونه برداری (بیوپسی) را دارا می باشد. ساختمان آندوسکوپ ها از یک یا چند رشته فیبر نوری تشکیل یافته و شکل ظاهری آن شبیه یک شیلنگ می باشد.
آندوسکوپ ها به دو دسته نرم و سخت تقسیم می شوند؛ آندوسکوپ های نرم به دلیل نرمش و انعطاف پذیری و باریکی لوله و راحتی مریض و پزشک بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. گرچه می توان با آندوسکوپ های نرم نمونه برداری نمود، اما گاهی پزشکان معتقدند با آندوسکوپ های سخت می توان راحت تر بیوپسی نمود. این عمل و همه موارد دیگر به نظر پزشک معالج بستگی دارد.
انواع آندوسکوپ هایی که امروزه در پزشکی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
۱- برونگوسکوپ
۲- سیستوسکوپ
۳-کولونوسکوپ
۴- آرتروسکوپ
۵- لاپاراسکوپ
آندوسکوپی که از راه دهان وارد میشود و مجاری هوا و نای را بررسی می کند؛ برونگوسکوپ نامیده می شود. اما دستگاه آندوسکوپی که بتواند تومور مثانه یا تنگی مجاری ادرار و یا سنگ داخل مثانه را تشخیص دهد؛ سیستوسکوپ می باشد. که از راه مجرای ادرار وارد بدن می شود. کولونوسکوپ نوع دیگری از آندوسکوپ ها می باشد که جهت مشاهده روده بزرگ و زخم معده و پولیپ مورد استفاده قرار می گیرد و از راه مقعد وارد بدن بیمار می شود.
آرتروسکوپ نوع دیگری از آندوسکوپ هاست و وسیله جراحی مطمئن برای پزشک ارتوپد است تا بتواند داخل مفاصل را در هنگام لزوم در صفحه مانیتور مشاهده نماید.
arthor به معنای مفصل و Scopy به معنای دیدن است و از این طریق پزشک متخصص می تواند، پارگی لیگامانها را در شانه، زانو درمان یا غضروف آسیب دیده یا مینیسک آسیب دیده را ترمیم یا خارج کند. پزشک معالج با تشخیص خود با ورود یک لوله بسیار باریک که از طریق یک شکاف چند میلی متری که در کنار مفصل ایجاد می کند لوله را وارد مفصل نموده و موارد آسیب دیده را مشاهده می نماید و در شش مفصل زانو، شانه، آرنج، ران، مچ دست و پا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
لاپاراسکوپی نوع دیگری از آندوسکوپی می باشد که می توان از طریق شکاف کوچک در زیر ناف وارد بدن شود تا پزشک معالج بتواند به بررسی داخل شکم بپردازد. پزشک متخصص می تواند از این طریق به مشاهده رحم، تخمدان، لوله های فالوپ و آپاندیس بپردازد. معمولا با تشخیص پزشک متخصص برای کسانی که دارای نارسایی شدید قلبی یا ریوی هستند، استفاده نمی شود و باید متذکر شد برای بیمارانی که سن آنها بیش از ۶۰ سال است پزشک متخصص احتیاط لازم را به عمل می آورد.
برگرفته از کتاب: آشنایی با دستگاه های پزشکی
نویسنده: محمد سرشار
نظرات کاربران