انواع پنست، پنس و کاربردهای آن در جراحی

وسیله ای که همانند انبر با فشار دادن بدنه آن به هم نزدیک می شوند را پنست می گویند و به شکل عدد ۷ می باشد و به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر عرضه می شود. که پرمصرف ترین آن ۱۴ و ۱۶ سانتیمتر است. انتهای دو سر این وسیله به طول ۱ تا ۲ سانتیمتر دارای شیار می باشد. در اصطلاح پزشکی و اتاق عمل به پنست بی (بدون دندانه) نامیده می شود. در اکثر ست های جراحی این وسیله قرار گرفته است.

پنست کوخر یا دندان موشی

این ابزار همانند پنست ساده در سایزهای مختلف تولید می شود و نوک انتهایی آن دارای دندانه بوده و به همین دلیل به پنست دندان موشی یا کوخر شهرت دارد. در اکثر ست های جراحی با کلمه پنست با، (دندانه دار) مورد استفاده قرار می گیرد.

پنس آدسون

به طول ۱۲ تا ۱۸ سانتی متر است انتهای دو سر آن به طول ۲ سانتیمتر بسیار ظریف و بدنه آن پهن می باشد. به صورت ساده و دندانه دار عرضه می شود دراکثر ست های ظریف جراحی کارایی دارد.

پنست بایونت یا تایلور

این ابزار به طول ۱۸ سانتیمتر است و با تغییر زاویه از کمر برای دید بهتر کاربر برای درآوردن جسم خارجی از گوش و حلق و بینی مورد استفاده قرار می گیرد.

پنست یاشارگیل

شکل این پنست همانند بایونت می باشد ولی دو سر آن گرد و داخل دایره شیارهای ظریف دارد و از کمر با تغییر زاویه مستقیم می شود.

پنست دو بیگی

این پست از کمر به صورت ضربدری بوده و با فشار دادن بدنه آن دهانه پنست باز می شود و برای گرفتن رگ مورد استفاده قرار می گیرد و با کاهش فشار دهانه آن بسته می شود.

پنس ها (Artery Forcepst)

پنس هموستاز

یکی از ارکان های اساسی ست های جراحی پنس هموستاز است که در سایزهای مختلف از ۱۰ تا ۳۰ سانت متغیر است و بیشترین کارایی را در ست ها ایفا می کند به صورت کج و راست تولید می شود. چنانچه نوک پنس دارای دندانه باشد به آن پنس کوخر یا پنس دندان موشی می گویند.

پنس ظریف ۱۰ و ۱۲ سانت کج و راست را موسكيتو می گویند که معمولا برای گرفتن سر رگ ها مورد استفاده قرار می گیرد. معروف ترین هموستازها پنس کلی (Kelly)- پین (pean)اسپنسر (spencer) – آدسون (adson)-هیس (heiss) – میکستر (mixter) می باشند.

پنس کوخر

همانند هموستاز است با این تفاوت که دو طرف نوک آن دارای دندانه است و به همین دلیل به آن پنس دندان موشی نیز می گویند. از سایز ۱۰ تا ۲۴ سانتیمتر و به صورت راست و گرد تولید و عرضه می گردد.

پنس موسكيتو

پنس ظریف ۱۰ الى ۱۲ سانت کج و راست را موسکتیو نی گویند که معمولا در عمل های ظریف و بستن سر رگها در هنگام ختنه از آن استفاده می شود بیشترکارآیی آن در جراحی پوست،ختنه، عمل های ظریف چشمی و بطور کلی به دلیل ظرافت و کارآیی بالا در بیشتر ستهای جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.

پنس آلیس ALLIS

این پنس برای گرفتن احشای نرم مانند چربی در جراحی های سینه و شکم و سایر جراحی ها به کار می رود. نوک آن دارای شیارهای ظریف همانند دندانه می باشد و انتهای آن دارای قفل بوده و بنا بر نوع عمل سایز آن انتخاب می شود. پرمصرف ترین سایز آن سایز ۶ اینچ یا ۱۵ سانت می باشد.

پنس کروکدیل

پنس کروکدیل یا سوسماری به دلیل شکل خاص این وسیله که تنها ۲ تا ۳ سانتیمتر دهانه آن باز می شود به این اسم نامیده شده است؛ که جهت در آوردن جسم خارجی از گوش و حلق و بینی مورد بهره برداری قرار می گیرد از قسمت دسته با خمیدگی تقریبا ۹۰ درجه با طول های مختلف تولید می شود. به آن پنس جسم خارجی نیزمی گویند.

پنس بولداگ (رگ گیر)

برای گرفتن و مسدود کردن شریان های وریدی مورد استفاده قرار می گیرد. طراحی آن طوری است که هیچ گونه آسیبی به شریان ها وارد نمی کند. نوک پنس بین ۲ تا ۶ سانتی متر است و به صورت مستقیم و کرو تولید می شود.

پنس مگیل

پنسی است که با خمیدگی ۷۵ درجه و دارای دو سرگرد دایره ای خاص که جهت جای گذاری ایروی و لوله تراکستومی و… مورد استفاده قرار می گیرد. در دواندازه اطفال و بزرگسال تولید می شود، طول آن ۱۷ تا ۲۴ سانتی متر است.

پنس لوک

این پنس همانند پنس مگیل بوده با این تفاوت که دو سر آن ظریف جهت جراحی های بینی به کار می رود.

پنس بیکاک

به طول ۱۶ تا ۲۴ سانتی متر بوده و قسمت سر آن مانند مثلث خمیده می باشد و جهت نگهداری بافت های ظریف به خصوص در عمل های جراحی آپاندیس وروده مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای گرفتن احشای لوله ای شکل استفاده می شود.

چیتل فورسپس

پنس نوک اردکی به طول ۲۴ تا ۲۸ سانتیمتر با خمیدگی ۲۵ درجه که برای برداشتن وسیله مورد استفاده قرار می گیرد و به آن پنس چیتل فورسپس یا اسباب گیر می گویند که برای برداشتن گاز و سایر وسایل پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. )

پنس بیوبسی و انواع آن

بیوبسی یعنی نمونه برداری کردن؛ به تناسب بیوبسی نقاط مختلف بدن انواع پنس وجود دارد.

پنس بیوبسی زنان

طول آن ۲۴ تا ۲۸ سانتیمتر است و از قسمت دسته آن دارای خمیدگی ۷۵ تا ۹۰ درجه می باشد. در پنس های بیویسی دائمی زنان ممکن است قسمت نمونه گیری آن گرد، بیضوی یا مثلثی باشد، علاوه بر آن قسمت نمونه گیری آن می تواند راست یا کمی به سمت بالا (۲۵ درجه) انحنا داشته باشد. در پنس بیوبسی دائمی به وسیله

دسته آن که قیچی مانند است فقط نوک بیوبسی به طول چند سانتیمتر قابل حرکت است.

پنس کادر

به پنس هایی گفته می شود که قسمت بالای آن به صورت مثلث است که رأس آن پایین و قسمت قائده آن به صورت دندانه دندانه رو به بالا قرار دارد و قسمت پایین آن گیره ای جهت تنظیم دارد.

پنس بنگولا

این پنس برای کنترل خونریزی عروق به کار می رود. به صورت مستقیم و منحنی در جراحی های مورد لزوم استفاده می شود. در حقیقت نوعی هموستاز است که نسبت طول دسته آن از نوک آن بیشتر است و شیارهای آن به صورت اریب می باشد.

پنس شان

همان گونه که از اسم آن پیداست برای گرفتن شان اتاق عمل مورد استفاده قرار می گیرد و با دو نوک نیم دایره ای تیزی که دارد سبب می شود تا پرستار و جراح با اطمینان خاطر در جابه جائی شان، آن را مورد استفاده قرار دهند.

پنس ساتنسکی (Satinsky)

وسیله جراحی استنلس استیل به طول ۲۰ تا ۲۶ سانتیمتر که در انتهای دسته دو گیره در دو طرف جهت کلیپس نمودن قرار گرفته است، جهت عمل های جراحی لاپاراترمی، سر و گردن، عروق، کیسه صفرا و بطور کلی در کلیه عمل های بزرگ که نیاز به حفظ بافت نرم و آسیب نرساندن به بافتها وعروق باشد مورد استفاده قرارمی گیرد.

این وسیله جراحی از مفصل با دو یا سه شکن نوک آن کج شده و شیار داخل آن بصورت نقطه ای و ضربدری تکمیل شده است. پنس ساتنسکی اطفال معمولا ظریف تر وبطول ۱۵ سانتیمتر می باشد.

پنس زبانگیر

این پنس جهت نگهداری و بیرون کشیدن زبان استفاده می شود. طول آن ۱۵ سانتی متر و دو سر انتهایی آن گرد. دارای لاستیک شیاردار جهت عدم صدمه به زبان تعبیه شده است. نوعی از زبانگیرها به سمت چپ انحنا و برخی مستقیم می باشند. نوع مستقیم آن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

پنس کلمپ روده

این پنس جهت کلمپ کردن روده بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می گیرد و اندازه های متنوع تولید می شود. از نظر شکل شبیه هموستاز است با این تفاوت که البه دهانه آن نسبت به هموستاز بسیار بلند و داخل آن دارای شیارهای طولی می باشد. بعضی از کلمپ ها روی لبه دو طرف آن دارای برجستگی هایی جهت نگه داری روده می باشد و بصورت کج و راست عرضه می شود.

پنس سوزنگیر (Needle Holder)

سوزن گیر یکی از مهم ترین ابزار آلات جراحی است که دارای نوکی ظریف، قوی، کشیده و کوتاه بنابر نیاز جراح و نوع عمل جراحی، طراحی شده است. شیارهای عرضی در دهانه این وسیله سبب می شود که بتوان به راحتی سوزن نخ جراحی را کنترل کرد. نوعی از آن ها دارای گودی مخصوص برای جا افتادن سوزن بخیه می باشد.

به طور کلی ساختار شکلی سوزن گیر مانند هموستاز است با این تفاوت که آرواره های آنها طوری طراحی شده که به سوزن آسیبی نرساند. نوعی از سوزن گیرها که جهت سوزن های ظریف به کار می رود دارای فنری مخصوص بوده که به سوزنگیر میکرو یا ده صفر شهرت دارد. سوزن گیر می تواند نوک آن کج یا راست باشد. معروف ترین نوع سوزنگیر معمولی نوع ماتيو و میوهگار است.

نوعی از سوزنگیرها که در دندانپزشکی و دامپزشکی و اورتوپدی کاربری دارد، در داخل کف دست قرار گرفته و با فشار دادن طرفین پنس باز و بسته می شود و دارای قدرت بیشتری بوده و بعضی از آنها دارای اهرمی در انتها جهت کلیپس کردن می باشد.

برگرفته از کتاب: آشنایی با دستگاه های پزشکی
نویسنده: محمد سرشار